Ey biri, ey kimse, ey hiç kimse, ey sen: Nereyeydi o hiçbir yere gitmeyen
yol?
Sen kazıyorsun ve ben kazıyorum ve ben sana doğru kazıyorum..
-PAUL CELAN
"İçlerinde Toprak Vardı". Kimsenin Gülü DÖN
ANAM BENİ DOĞURMAMIŞ. Tutmuş, bir akasyanın dibine bırakmış. Ve vaki olmuş ki ben kendimi Akasya'nın dibinde bulmuşum O hışıldamış ben tutunmuşum, o hışıldamış ben tutunmuşum Bir pirinç tanesi kadarken, koca, koygun bir akasya gölgesi olmuşum.
Şükürler olsun beni vakitsiz azat eden anama. Ben serin, ben tenhayım Akasya'nın ağırlığından damlayan cana suret, cana gölge, cana vahayım. Şuur ki cana acıdır, ben şuuru canıma tattırmadım Ben tenha, dünyanın uzağıyım.
Esirgemeyen, bağışlamayan anama hep şükürler olsun. Onlar mı? Hah! Onların hali harap. Dünya hafif, insan eti ağır, diyorlar. İnsanın canı ezelden beri toprakla tıkalı, diyorlar. Teker teker gelip hep bir ağızdan diyorlar: Dünya, ah dünya, kötü işlenmiş bir günah dünya! Diye bağırlarını açıp diz çöküyorlar. Başlarını geriye atıp kuru kuyulara benzeyen ağızlarını açıp kapıyorlar. Demiyorlar da boğum boğumlar. Demiyorlar da kıhlıyorlar: Dört bir ucundan tutuşasın dünya, kalmayasın bana bize onlara dünnyaah... Diye sözlerinin feri sönüyor sonra. İşte o zaman yolunmuş saçları, kopmuş düğmeleri, taş kesmiş gövdeleri, oraya buraya atılmış yaralı hayvanlar gibi kıvranan ayakları, elleriyle hep bir susuyorlar. Bir sus ki tıkış tıkış, bir sus ki ölünmüş gibi. Demeye kalmadan biri daha geliyor, biri daha ve her yeni gelenle tutuşuyorlar bir daha. Hep bir ayağa kalkıp geri devriliyorlar. Alınlarını yere bastırıp sözlerinin feri sönesiye bağırıyorlar: Hem biz niçin doğunca ölmedik, rahimden çıkınca son soluğumuzu vermedik? Alacağın alacağın alacağın olsun dünya!
Ama n'apalırn, diyorlar hemen sonra derlenip toplanıp silkelenip, gelmiş bulunduk. Bari kalalım, n'apalım Başa gelen çekilir. Yazıldıysa bozulmaz. Yeter ki başımız sağ olsun. Ölenle ölünmüyor, çok denedik, olmuyor. Uzun ömürler versin. Biz nasılsa çekeriz. Toprağı bol, sabır versin. Bari sıralı versin. Cennet olsun. Yasin, irmik, bol olsun. Erkenden yanına almış. Cebi yok ki, n'apsın, demek çok sevmiş. Başa gelen bize düşmez. Çok denedik. Rahmet, şeker, sabır dileriz. Sayılıymış, fıstık, kısık ateş, bol olsun, kimseye kalmaz, sabır, ah, irmik, zaman.
Kederliye niçin ışık verilir, canları acı olana da hayat? Bir aklım olsaydı da almazdı: Sahi, neden rahimden çıkınca son soluklarını vermemiş bunlar? Şimdiye uyumuş, dinlenmiş olmaz mıydı bunlar?
Bakmaya gözüm yok ki bakayım gözlerinin içine gitsinler. Dedim, zamanla giderler. Bir bildikleri var. Onları bir araya getiren bir şey var. Bunca ah ve vah, her biri başka duayla kıpırdanan bunca dudak. Havaya açılmış her elde içi kahır dolu görünmez bir çanak. Sonra yine ve hep ah ve vah. Ama bir yandan da bu uçsuz bucaksız sahrada, bu bereket versin ki unutulmuş kaktüs ülkede duyulmuş şey mi ah ve vah?
Bilmezler ki gölge, ağacın yere düşen düşüncesidir. Bir dudağın rüzgarı yeter onu dağıtmaya. İşte o zaman karışır Akasya. İki sallanır, üç hışıldar. Nasıl hışıldadıysa bir zaman anamın rüzgarıyla.
Bir dilim olsa bas bas diyeceğim: Savulun! Bu nasıl çember, daralıyor. Dudaklar durmuyor, şiddetleniyor rüzgar. Bu nasıl çember, soluk aldırmıyor. Sabır, ah, irmik, zaman, falan. Ve tenha kapış kapan, tenha silme ayak izi.
Sonra bir de gözlerini göğe dikişleri var. Gözlerinin bir tuhaf hesap soruşu var. Bunlar nasıl göz, takatimi içiyor. Ya hu! Tenhada göz ne gezer. Ne var orada, o gökte, bin in cin kuzgun boz tilki aşkına, ne var? Uzaktan iplerle ağır ağır indirilen bir savaş arabası mı bu Allah?
Ne var ulan ne? Savulun! Siz sağ olun. Ne haliniz varsa onu olun ama savulun savulun! Dile gel Akasya, ey, dile: Sağ olsunlar ama savulsunlar da, söyle!
Yarabbim her neredeysen çık ortaya. Çünkü Gül'ü bir kez duyandan bir daha bir olmaz. Tuhaf bir şey sıçrıyor bize ondan. Pis. Kötü. Taşınmaz.
Ama Gül hiçbir şeye aldırış etmiyor. Taze mezara sırtını dönüyor. Yas evini başımıza yıkıyor. Battaniye altlarına saklanıp oradan canımıza tıslıyor. Bedenini kara ev gibi bu akıp ardında, çekip gidiyor. Gittiği tenhada, hışımla bilenen ruhunu seyrediyor. Gül'e bir tenha! Gül'e bir tenha! Tenhaya suret, tenhaya gölge, tenhaya vaha!
Başka ne diler acaba? Onda ne hatır kalmış ne yasa. Ağlıyor zehir zehir ve damlaya sıçrata. Biz harapmışız. Biz hiç olmamalıymışız. Biz eski bir hataymışız. Yas evine mi doğdu da Gül böyle yapıyor? Sahi, Gül ne biliyor?
Biz söylemesek günler söyleyecekti. Günlerin söylemeye dili mi yok, o zaman akıp giden mesafeler kalkıp karşısına dikilecekti: Güül! Geel! Döön! Ölmeden ölünür mü, şuur dediğin diri diri gömülür mü?
Neyse ki Gül kalbiyle değil, dudaklarıyla kusur işliyor. Çünkü kalp bir kere kalp oldu mu, dünyanın bütün kalpleriyle bir güplüyor. Eski yasa, eski gergef, eski dava: Düşünmüyor, güplüyor. Yoksa kalp değil.
İnsanın canı ezelden beri toprakla tıkalı, doğrudur. Ama illa aklıyla mı bilmeli insan? İşte, göğsüyle de bilıneyi bilen bilir: Fecrin kirpiklerini görmek güzeldir.
Değil midir Gül, de, değil midir.
İşte bu yüzden Gül ayağa kalkacak. Yasını yas evinde bizimle tutacak.
Gül ayağa kalkacak. Yasını sırtlanacak. Yoksa Gül değil.
Hiç ama hiç hiçbir zaman!
Çünkü haritalara gündüzleri çiğ sarı, geceleri kapkara bir leke olarak geçen bu tenhada Akasya ve ben, birbirinin uykusuna dağılan birer rüya işçisi, zifiri karanlıkta bir kamaşma, şuursuzluk sevincinden başka bir şey değiliz ve dünya bir tek bizden sorulmaz.
"Güül! Geel! Döön!"
Hiçama hiç hiçbir zaman! Bana söyletmeyin! Kararsız, hazin hışırtısını mor bir perdenin. Keskin limon kokusunu ve duvarlara çarpa çarpa pelte olan duayı. Oraya buraya atılmış kara örtüler gibi duran çocukları, kadınları, adamları. Kavrulmuş irmiği, kül ve dumanı. Gece gündüz kendi içine ağlayan evi, kimselere görünmeden düştüğüm balkonu, yürünerek geçtiğim incirli yolu, uzun çayırı
"Güül! Geel! Güül!"
Zamanın pimini o ara çekişimi, anamı ben ve benimle birlikte ölümü doğurmaktan vakitsizce men edişimi, son sözümü de bu uğurda kullanışımı, yani artık hatırsız, yasasız, azade ve dilsiz bir doğumsuz olduğumu, yani anımsamanın ben bu tenhaya tutundukta artık tedavülden kalktığını bana söyletmeyin.
"Geel! Güül! Döön!"
Hiçbir zaman! Geri dönmek demekse dünyanın lügatlerinde anımsamak, anımsamam anımsamam hiçbir şeyi hiçbir zaman.
"Güül! Geel! Döön!"
Onlar hiçbir şey bilmiyor. Anımsamak için unutmak gerek. Ben anımsayamam Değil mi Akasya? Ben anımsayamam De. Akasya?
"Güül! Döön! Döön!"
Ama bu yasa eski, bu gergef ondan eski. Ve herkes biliyor: Anımsamanın ilk hecesi ah, ikincisi vah. Peki unutmak kaç hece, Akasya?
Ya benim takatim nereye kadar?
Gül'ün çevresinde merhamet aylası gibi döndüğümüz saatlerin ardından bile isteye sustuğumuz, çünkü uygunsuz, çünkü uğursuz soru şuydu:
"Bıçağın hangi tarafında birikeceksin?"
Neydi akan, zaman mı mesafeler mi. Kaç kere yaprak döktü Akasya, kaç kere dirildi. Ya bu çember ne çemberdi. Üçtü, yediydi, kırktı. Gerisi çoktu zaten. Akasya çok uzaklarda hışıldıyordu. Dünya çok ağudı. Ben çok azdun. Ve dilde sermayem bir ah kalmıştı.
Onu da deyivermişim: Ah.
Nasıl bir rüzgarı vardı ah'ın.
Ne olduysa onu söylüyorum Yaprak fırtınası mıydı, bir kuzgun mu havalandı. Baktım, dört kürek. Beni, baktım, kazımışlar. Neydim ki ben artık, bir neydim Baktım, akasyasız bir gölge. Baktım, yer kabukta bir sıyrık. Derken, dört kişiydi, omuzlamış ben gölge öldüsünü. Sonra bakmamışım Ben Gül.
Ve hışıldıyordu Akasya, duyuyor muydum?
"Yine geel!"
"Neey?"
"Yine geel!"
"Eey"
"Yine geel!"
"Vah!”
Tuttular, beni kara bir kadının içine tıktılar. Sonra da karşıma geçip "hah" dediler,
"Hah."