Aktarmak
Konfüçyüs
I - Üstat dedi ki: "Ben yaratıcı olmaktan çok aktarıcıyım. Eskiyi sever ve
ona inanırım. Bunun için yaşlı Pang ile kendimi karşılaştırmayı göze
alabilirim." (61)
II - Üstat dedi ki: "Dinginlikle bilgi edinmek ve zevkle öğrenmek ve usanç
duymadan öğretmek konusunda hangisi benim olabilir?"
III - Üstat dedi ki; "Erdem konusunu iyice işlememek, öğrenilen şey üzerinde
yeter derecede durmamak, doğruluğa karşı ilgisiz kalmak, kötü olan şeyleri
de işitememek. İşte bunlar beni üzen şeylerdir."
IV - Üstat, işi başından aşkın olduğunda dingin ve neşelidir."
V - "Üstat dedi ki: "Aşırıya kaçmak, benim için yok olmak demektir. Uzun
zamandır düş görmemiştim. Yalnızca Dük Chou'yu (62) gördüm."
VI - Üstat dedi ki, "İstencini gerçek ilkeler için kullan.'
- "Erdemli olan şeyleri kazanmaya çalış."
- "Kendini iyiliğe ver.
- "Eğlencelerin sanat için olsun."
VII - Üstat dedi ki: "Derslerim için kuru bir et parçası getiren bir kimseye
bilgi vermekten asla kaçınmam."
VIII - Üstat dedi ki: "Bilgi edinmeye istekli olmayanlara bir şey anlatamam.
Kendini gösteremeyen kimselere yardım edemem. Bir kimseye bilgimin bir
bölümünü öğrettiğimde, o kimse bunun öteki üç bölümünü öğrenemezse, dersimi
bir kez daha yinelemem."
IX - Üstat, yas sırasında yemekten kalkar.
- Ağladığı günlerde asla şarkı söylemez.
X - Üstat, Yen Yuan'a dedi ki: "Göreve çağrıldığında işlerini savsaklama.
Çağrılmadığında dinlenmeye çekil. Bunu yalnızca sen ve ben yapabiliriz."
- Tzu-lu dedi ki: "Devlet ordularını yönetecek olsanız, yanınıza kimi
alırsınız?"
- Üstat yanıt verdi: "Silahsız olarak kaplana saldıranı, kayıksız olarak
ırmağı geçmeye çalışanı ve öleceğinden dolayı hiçbir kaygı duymayanı yanıma
almam. Benimle birlikte gelecek kimse, sorumluluğu anlayan ve hazırladığım
planları seve seve yerine getirebilen bir kimsedir."
XI - Üstat dedi ki, "Zenginliği elde etmede başarıya ulaşacağımı bilsem,
arabacı olmak gerekse de yine bunu yaparım; ama, bunda başarı elde
edemezsem, o zaman sevdiğim şeyi izlerim."
XII - Üstadın sakınmayla karşıladığı şeyler: Oruç, savaş ve hastalıklardır.
XIII - Üstat Ch'i derebeyliğindeyken 'chao' (müzik) dinledi. Üç ay yediği
etin tadını anlayamadı. Dedi ki: "Bir müziğin böyle yetkin olabileceğini
bilmiyordum."
XIV - Yen Yu dedi ki: (63) "Üstadımız Wei prensinin yandaşı olabilir mi?"
Tzu-kung, "Ona sorayım," dedi.
- Gidip Üstat'a sordu: "Po-i ve Shu-ch'i ne tür insanlardır?" Üstat yanıt
verdi: "Onlar değerli insanlardır." Yine sordu: "Onlar yaptıklarından dolayı
pişman mıdırlar?" Üstat dedi ki: "Onlar insanlığı aradılar ve ona göre
davrandılar. Neden pişman olsunlar?" Üstadımız Wei prensinin yandaşı olamaz.
XV - Üstat dedi ki: "Yiyecek pirincim, içecek suyum ve kolumu dayayacak bir
yastığım var. Bunlarla ben mutluyum. Zenginlik, san, onur doğru olmayan bir
yolda elde edilirse, bunlar benim için uçan bulutlar gibidir."
XVI - Üstat dedi ki: "Ömrüm daha uzatılacak olursa, bunun elli yılını
'İ-ching' üzerinde çalışmaya verirdim. (64) Böylece hiç yanlışım olmazdı."
XVII - Üstadın sık sık konuştuğu konular, şiir, tarih ve törenlerin
yapılması. Hep bunlar üzerine konuşurdu.
XVIII - Dük She, (65) Tzu-lu'ya Konfüçyüs'ü sordu. Tzu-lu yanıt vermedi.
- Üstat dedi ki: "Neden ona, benim alçakgönüllü bir insan olduğumu, ders
verirken yemeğimi unuttuğumu, üzüntülerimi neşeyle dağıttığımı ve
yaşlandığını anlamayan bir kimse olduğumu söylemedin?"
XIX - Üstat dedi ki: "Ben doğuştan bilgisi olan bir insan değilim. Eskiyi
seven ve onu aramayı zevk edinen bir insanım."
XX - Üstadın söz etmediği konular, doğaüstü varlıklar, üstün güçler ve
ruhlardır.
XXI - Üstat dedi ki: "Üç kişiyle birlikte giderken, onlar sanki benim
öğretmenimmiş gibi davranmalılar. Ben onların iyi yanlarını seçer ve onları
izlerim. Onların kötü yanı olursa, onları değiştirmeye çalışırım."
XXII - Üstat dedi ki: "Gök, içimdeki erdemi yarattı. Huan T'i bana ne
yapabilir?" (66)
XXIII - Üstat dedi ki: "Çocuklarım, sizden bir şey sakladığımı mı
sanırsınız? Ben sizden hiçbir şey gizleyemem. Size anlatmadığım bir şey
kalmamıştır; çünkü bu, benim yolumdur."
XXIV - Üstadın öğrettiği dört şey vardı: "Yazın, ahlak, bağlılık ve
doğruluk."
XXV - Üstat dedi ki: "Kutsal insanlar, benim görmeyi istediğim kimseler
değildir. Görmek istediklerim, ancak 'büyük ve üstün insanlar'dır. İşte
istediğim budur."
- Üstat dedi ki: "İyi insanlar, benim görmek istediğim kimseler değildir.
İlgi duyduğum kimseler 'sonsuzluğu kazanmış' insanlardır! İşte istediğim
budur."
- "Bir şeyi olmadığı halde, varmış gibi davranıyor. Boş, ama dolu olduğunu
gösteriyor. Sıkışık bir durumda, ama özgürmüş gibi görünüyor. Böyle
'sonsuzluk'u elde etmek güçtür."
XXVI - Üstat dedi ki: "Balık avlarken ağ kullanmadı. Kuşlar uykudayken okunu
atıp onları vurmadı."
XXVII - Üstat dedi ki: "Ne yapacağını bilmeden davranan kimseler vardır. Ben
böyle yapamam. Çokça duymak, iyi olanı seçmek ve hep onu izlemek. Çok
görmek, onu saklamak. İşte bunlar bilgi kazanmanın ikinci yöntemidir."
XXVIII - Hu-hsiang halkıyla konuşmak güçtür. Onlardan bir çocuk, Üstatla
görüştü. Öğrenciler bunu kuşkuyla karşıladılar!
- Üstat dedi ki: "Onların bana yaklaşmalarını isterim. Ancak benden
uzaklaştıklarında, yapacakları şeylerin sorumluluğunu üzerime alamam. Neden
bu kadar kaba davranmalı? Bir kimse bana temiz olarak gelirse, onu temiz
olarak kabul ederim. Ama geçmişteki davranışlarının sorumluluğunu üzerime
alamam."
XXIX - Üstat dedi ki: "Erdem uzak bir şey midir? Erdemli olmak istersen, ona
kolayca erişebilirsin."
XXX - Ch'en derebeyliğinin (67) Adalet Bakanı, Konfüçyüs'e, Dük Chao'nun
tören kurallarını bilip bilmediğini sordu. Konfüçyüs, "Evet, tören
kurallarını biliyor," dedi.
- Konfüçyüs gidince Bakan, Wu-ma Ch'i'yi selamlayarak dedi ki: "Ben 'büyük
ve üstün insan'ın partizan olmayacağını duydum. 'Üstün insan' partizan
olabilir mi? Bir prens Wulardan bir kızla evlendi. Aynı soyadını
taşıyorlardı. Karısına Wu Meng-tuz (Wuların büyük kızı) diyordu. Bunu bir
prens bilmezse başka kim bilebilir?"
- Wu-ma Ch'i bunları Konfüçyüs'e bildirdi. Konfüçyüs dedi ki: "Talihim
varmış. Yanlışlarım olursa, halk bunları kesinlikle bilecek."
XXXI - Üstat dedi ki: "Yazında belki başkalarıyla aynı düzeydeyim; ama,
'büyük ve üstün insan'ın sahip olduğu şeyleri henüz elde etmiş değilim."
XXXII - Üstat şarkı söyleyen birine katıldığında, o kimse güzel şarkı
söylüyorsa, şarkıyı yineletir ve o da söylemeyi sürdürür.
XXXIII - Üstat dedi ki: "Kutsal bir insanı, erdemli bir insanı kendimle
nasıl ölçebilirim? Benim için, kendisini tatmin etmeye çalışan, bıkmadan
başkalarını öğretmeye çabalayan bir kimsedir denebilir." Kung-hsi Hua dedi
ki: (68) "İşte bunun içindir ki, biz öğrencileriniz sizin gibi olamayız."
XXXIV - Üstat çok hastaydı. Tzu-lu, ona dua etmesini rica etti.
- Üstat dedi ki: "Böyle bir şeyi yapabilir miyim?" Tzu-lu Yanıt verdi:
"Yapabilirsiniz, 'ölülere övgü' konusunda denmiştir ki, 'Aşağı ve yukarı
dünyadaki ruhlar için dua edilmiştir.' " Üstat dedi ki: "Benim duamsa çok
önceden yapılmıştır."
XXXV - Üstat dedi ki: Çok taşkınlık söz dinlemezliği doğurur. Elisıkılık da
bayağılığı... Ama bayağı olmak, söz dinlemez olmaktan daha iyidir."
XXXVI - Üstat dedi ki: "Büyük ve üstün insan, hep hoşnut ve rahattır. Küçük
bir insansa hep üzüntü ve telaş içindedir."