Ünlü zoolog Desmond Morris "Çıplak Maymun" adlı yapıtının başında şunları
söyler: "Bugün dünyada yaşayan yüz seksen üç maymun ve goril türü vardır ki,
bunlardan yüz seksen ikisinin vücudu kılla kaplıdır. Tek istisna, kendine
Homo Sapiens (Akıllı Yaratık) adını vermiş olan çıplak bir maymundur."
Söylemeye gerek yoktur ki bu çıplak maymun insandır.
Daha XVIII. yüzyılda Voltaire, "Köpek köpeğe, at ata ne borçludur," diye sorduktan sonra şu düşündürücü yanıtı veriyordu Felsefe Sözlüğünde: "Hiç bir şey borçlu değildir... Hiç bir hayvan ötekinin buyruğu altında değildir. Ama insanoğlu, akıl denen Tanrı ışığına kavuşmuş. Ne kazanmış biliyor musunuz? Dünyanın her yerinde köle olmayı."
Günümüzden 2400 yıl önce Aristoteles, insanın "politik bir hayvan" olduğunu söylemişti. "Zoon Politikon" deyimini kullanmıştı insanoğlu için. Daha sonraki çağlarda Zoon (Hayran) sözcüğü, Homo (insan) sözcüğüne dönüştü. Aristoteles'in "Zoon Politikon" deyimi, "Homo Politicus" biçiminde kullanılmaya başlandı. İnsan da öteki yaratıklar gibi bir yaratıktı. Başka bir şey değildi. Ama düşünen, konuşan ve düşüncelerini söyleyen bir yaratıktı.
Romanda olsun, hikayede olsun, şiirde ve şarkıda olsun her hangi bir sanat yapıtında, ilk bakışta çirkin gibi görülen sözler bulunabilir, ama ne var ki bir sanat yapıtı tek sözcükle değil, bütün ile anlam taşır. Sanat yapıtlarını tümü ile ele almak gerektir. Sanatçı tek tek sözcüklerden bütünlük yaratan kişidir, "tezatlardan bir uyum" ve "karşıtlardan güzellik" yaratan adamdır. Bu uyumu görmeyenler, bu güzellikten anlamayanlar sanatın ne olduğunu bilmeyenlerdir.
İnsan onurunu kıran bir davranışla sanat yanyana bulunamaz. Çirkinlikle sanatı bir arada göremezsiniz kolay kolay. Kötülük ve çirkinliğin olduğu yerde sanat yoktur çünkü.
Bu nedenlerle "müstehcenlik" savları ileri sürerek sanat yapıtlarını suçlayanlar ve "insanız biz" şarkısını, insan onurunu kinci nitelikte bulanlar, insanın ve sanatın ne olduğunu bilmeyenlerdir. Düşünce ve sanat özgürlüğünü tanımayanlardır.
Ama unutulmasın ki, insanı insan yapan düşüncedir, özgürlüktür. Ve insanı insan yapan sanattır. Özgürlüğün yok edildiği bir yerde sanatı bulamayız. Sanatın bulunmadığı bir ülkede ise insan dediğimiz "akıllı yaratığı" bulmak olanak dışıdır.